Son günlerde şirketinizin verimliliğinde bir düşüş olduğunu hissediyorsunuz. İşler
yetişmiyor, müşteriler şikayet ediyor, çalışanlarınız keyifsiz… Bir şeyler
ters gidiyor ama ne? Aslında sorunun nerede olduğunu anlamak için çok uzağa
bakmak gerekmiyor…“Mutsuz çalışan” olarak da ifade edebileceğimiz motivasyon
düşüklüğü, salgın bir hastalık gibi tüm çalışma alanınıza yayılabilir. Zaman
zaman tüm şirket yöneticilerinin karşılaştığı bu durum, önlem alınmadığı takdirde,
önemli zararlara neden olabiliyor.
* Bir çalışanınızı yalnızca teşekkür etmek için odanıza çağırın. Sohbet
sırasında başka hiçbir konuya girmeyin.
Terfi etmek kendi başına çalışanların motivasyonlarını doğrudan etkileyen bir
etmen. Bunun temel nedeni ise terfi alan çalışanın yöneticisi tarafından takdir
edildiğini ve kendisine değer verildiğini hissetmesi... Ayrıca çalışan, çevresi
tarafından saygı gördüğünü düşünür ve kendini gerçekleştirdiğini hisseder.
Terfi alan çalışan işine daha büyük bir istek ve ilgiyle yaklaşır, kendine daha
fazla güvenir ve ilerde daha da başarılı olmayı ister. Çalışmasının karşılığını
aldığını görebilmek çalışını motive ederek işe daha fazla odaklanmasını sağlar.Çalışanlara
terfi imkanı sunarken nelere dikkat etmelisiniz?* Açık pozisyonlar için
öncelikle şirket içindeki çalışanlardan pozisyona uygun olanları değerlendirin.
İnsanların, motivasyon düzeyleri, yetkinlikleri ve
performansları farklı olduğuna göre, onları yönlendirmek için de farklı
davranışlar gerekir. Bu nedenle, yöneticilerin öncelikle birlikte çalıştıkları
insanları iyi tanımak için zaman ayırmaları öneriliyor. Onları farklı
ortamlarda izleyerek ve gözlemleyerek, hangi davranış tarzına daha etkin cevap
verebileceklerini sezmeye çalışmak gerek. Çalışanına bağlılığını gösteren
yönetici, onların da bağlılığını kazanabilir. Birlikte çalıştığınız insanlar
için önemli olan konularda, onlarla ilgilenmek, onları zor zamanlarında yalnız
bırakmamak, değişimin gerektirdiği güçlükleri birlikte aşmada yardımcı olur.
İşe Kendinizden Başlayın
Tamam, çalışanlarınızın motivasyonunu yükselterek iş
verimliliğiniz artırmak istiyorsunuz. Peki siz yeterince motive misiniz? Etkili
motivasyonun altın kuralı, kendiniz ilham sahibi olmadıkça asla başkalarına
ilham kaynağı olamayacağınızdır. Yalnızca motivasyon sahibi bir lider
başkalarını motive edebilir. İnsanlar model olarak gördükleri kişilerden çok
etkilenir ve davranışlarını bu kişiye göre düzenler. Dolayısıyla çalışanlarını
motive etmek isteyen bir liderin veya yöneticinin, öncelikle kendisinin istekli
ve ilgili olması gerekiyor. Eğer böyle hissetmiyorsanız, kendi kişisel
çözümlerinizi belirlemeli ve hayata geçirmelisiniz.
Maddi Motivasyon Etkisini Kaybediyor
İş yerinde motivasyon artırma denilince çoğu kişinin aklına
maddi ödüller, primler, ikramiyeler geliyor. Özellikle günümüzde “performansa
göre ücret” modeli oldukça popüler bir motivasyon aracı olarak görülüyor.
Gerçekten de maddi kazanç, çalışanlar üzerinde yüksek motivasyon sağlıyor ancak
motivasyonun sürekliliğini sağlamada tek başına yeterli olamıyor. Eğer çalışan
yaptığı işten psikolojik ve sosyal bir tatmin almıyorsa, bir süre sonra para bu
açığı kapatmaya yetmiyor. Yapılan işin kalitesi, geçerliliği ve kişiye
kazandırdığı prestij bireyleri şirketlere bağlayan en etkili noktalardan biri
olarak görülüyor. Yalnızca maddiyata dayalı motivasyon yöntemleri, çok verimli
iş çıkaran bir çalışanı, daha yüksek ücret öneren bir şirkete kaptırma riskini
de barındırıyor. Bu da şirkette çalışan sirkülasyonun yüksek olmasına ve
verimlilik kaybına neden oluyor.Verimli çalışanları şirkette tutabilmek ve
işyerinde uzun vadeli yüksek motivasyon sağlamak için öncelikle çalışanın
şirket bağlılığını yani bir anlamda “adanmışlığını” sağlamak gerekiyor. Adanmış
çalışan, kendini şirketin bir parçası gibi hissediyor ve hedefleri
gerçekleştirmede kararlı bir tutum sergiliyor. Bunun yolu da çalışanın “ruhuna
dokunan” uygulamalara yoğunlaşmaktan geçiyor.
Peki nedir bu çalışanın ruhuna dokunan motivasyon
yöntemleri?
Takdir Edilme ve Onaylanma
Doğru kişiden doğru zamanda içten bir teşekkür almak, bir
çalışan için, maaşına yapılacak zam, resmi bir ödül veya bir duvar dolusu
sertifika ve plaketten daha anlamlı ve önemli olabilir. Bu çeşit motivasyonun
etkisinin daha güçlü olmasının bir nedeni de; çalışanın başarısının fark
edilmesidir. Bu güne kadar yapılan araştırmalar gösteriyor ki; çalışanların iş
tatmininde en önemli etken yöneticisi… Yöneticinin, çalışanlarını önemsediğini
yalnızca sözel olarak değil, davranışları ile de göstermelidir.Çalışanları
takdir etmede kullanılabilecek yöntemler neler olabilir?
* Çalışanlarınıza işleri hakkında değerlendirmelerinizi açık
yüreklilikle bildireceğinizi söyleyin.
* Onay ve takdirlerinizi zaman kaybetmeden anında söyleyin.
Ne için onayladığınızı ve takdir ettiğinizi açıkça belirtin.
* Çalışanlarınızın veya ekibinizin fikirlerini şirketteki
diğer bölümler veya üst yönetimle paylaşırken, fikirlerin onlara ait olduğunu
belirtin ve destek verin.
* Çalışanlarınızın ismine özel teşekkür notları/kartları
hazırlayın ve başarılı bir iş sonunda masalarında görmelerini sağlayın.
Katılımcı Olma Fırsatı
Karşınızdaki birini motive etmenin en etkili yollarından
biri onu dinlemektir. Önerilerin paylaşılabildiği ve karar alma süreçlerine
katılımın sağlandığı bir ortam yaratmak, çalışanın saygınlığını arttırma ve
kendisini kabul ettirdiği duygusunu hissetmesi açısından oldukça önemli.
Kısacası fikirleri dinlenen ve hatta önerisi hayata geçirilen bir çalışanın
duyduğu manevi tatmin önemli bir motivasyon unsuru… Üstelik onlardan gelen bazı
öneriler, gerçekten işi geliştirme ve tasarruf sağlamada etkili oluyor.
Katılımcı bir çalışma ortamı yaratmak için neler
yapabilirsiniz?* Şirkette bir öneri kutusu bulundurun
ve çalışanlarınızın fikirlerini yazarak bu kutuya atmalarını sağlayın. Belirli
zamanlarda bu kutudaki önerileri değerlendirerek uygun olanları hayata geçirin
* Periyodik olarak “öneri değerlendirme” toplantıları yapın
ve çalışanlarınızın fikirlerini dinleyin.
* Beğenilen bir öneriyi mutlaka ödüllendirin.
Terfi İmkanı
* Çalışanlarınızı terfi ettirirken adil olun.
* Eğer şirketinizin organizasyon yapısı çalışanlarınızı
terfi ettirip, bir unvan vermeye uygun değilse sorumluluklarını ve şirket
içinde görünürlülüklerini artırın.
Eğitim ve Kişisel Gelişim
Günümüzde çalışanlar için kazanılan para kadar önemli olan
bir diğer etken ise çalıştıkları şirkette kendilerini ne kadar
geliştirebildikleri ve yeni bilgilerle ne kadar donanabildikleri… Bu nedenle
eğitim seçenekleri, çalışanların motivasyonu yükseltmek için başvurulan
araçlardan. Şirketler belirli aralıklarla çalışanların eğitim gereksinimlerini
gözden geçirmeli ve imkanları dahilinde çalışanlarına bu olanağı sunmalı…
Çalışanların güncellenmiş bilgilerle donatılmaları, şirketlerin yeni
gelişmelere uyum göstermesi ve günü takip edebilmesi açısından oldukça önem
taşıdığı gibi, kendilerine yeni bilgiler sunulan ve eğitilen çalışanlar sevgi
görme ve ilgilenilme gibi sosyal içerikli gereksinimlerini de karşılamış
oluyor.
Rekabet
Uzmanlar, motivasyon için, yöneticilerin şirket
içi rekabeti gerekli düzeyde destekleyebileceğini de belirtiyor. Rekabet
ortamı, işlerin yapılma hızını arttıran, çalışanları isteklendiren ve onları
daha çok çalışmaya iten bir araç. Günümüzde çalışanlar rekabeti olumsuz bir
etken olara değil, verimliliklerini arttıran, motivasyonları yükselten bir
araç olarak görülüyor. Bunun nedeni de rekabetin olduğu bir şirkette bireylerin
daha başarılı olmaları ve sonrasında saygı görme, prestij sahibi olma, kendini
gerçekleştirme güdülerini tatmin etmeleri… Bu aracı kullanırken dikkat edilmesi
gereken en önemli unsur rekabetin dozunun iyi ayarlanması… Aşırı rekabet
ortamı, çalışanların motivasyonlarını düşürmenin yanı sıra, çalışanlar arasında
huzursuzluk ve öfke yaratabilir.
Çalışma Ortamı
Bir çok çalışan iyi ve yaratıcı işler yapmak ister ve eğer
uygun ortam sağlanırsa bunu mutlaka başarır.Motivasyon artırmada etkin
yöntemlerden biri de çalışma ortamının rahat, konforlu ve sağlıklı olmasını
sağlamak. Ofisin temizliği, düzenli ve tertipli oluşu, ısısı, havalandırması,
rutubeti gibi özellikler çalışanların yaratıcı ve verimli olmalarında
etkilidir. Bununla beraber çalışma ortamında tüm çalışanların birbirleriyle
uyum içinde olmaları çok önemli. Samimi ve cana yakın çalışma arkadaşlarının
bulunduğu şirketler, bireylerde iş tatmininin sağlamasına yardımcı oluyor.Motivasyonu
yükseltmek için çalışma ortamında yapabileceğiniz bazı düzenlemeler şunlar
olabilir:* Ofisinizin düzenli olarak temizlenmesini sağlayın.* İklimlendirme
cihazlarını kontrol ettirin. Hiçbir çalışan çok sıcak bir ortamda ya da
titreyerek verimli iş çıkartamaz.
* Ofiste sigara içilmesine izin vermeyin. Sigara dumanı
içmeyenler için rahatsız edici ve dikkat dağıtıcı bir etmendir. Sigara
içen çalışanlarınız için mümkünse ofisin dışında, bir alan oluşturun.
* Ofis teknolojinizi güncel tutun. Her çalışan son
teknolojiyle donanmış bir bilgisayar veya cep telefonu kullanmaktan keyif alır.
* Çalışanlarınızın masalarına taze, hoş kokulu çiçekler
koydurun. Hem görsel açıdan hem de yaydığı güzel koku ile motivasyonu olumlu
yönde etkileyecektir.
Eğlence
Bir çok çalışan işyeri ortamının zevkli ve eğlenceli
olmasını ister. Yoğun çalışma temposunun yarattığı yorgunluk ve moral bozukluğu
ile başa çıkmak için biraz eğlence yeterli olabilir. Eğlenceli aktiviteler
belirli rutinlerde düzenlenebileceği gibi özellikle zor zamanlarda moralleri
yükseltmekte oldukça etkili… Çalışanların aileleri ile birlikte
katılabilecekleri, şirket piknikleri, yılbaşı partileri, doğum günü kutlamaları
gibi etkinlikler klasik ama etkili motivasyon araçları arasında yer alıyor. Çalışanların
çalışma ortamı dışında hep birlikte iyi vakit geçirmelerini sağlayan bu tip
etkinlikler, motivasyonu arttırdığı gibi “biz” bilincinin oluşmasını da
destekler nitelikte...
Kriz Dönemlerinde Motivasyonun Önemi
Her şirket zaman zaman zor zamanlar yaşar. Bu zor zamanlarda
şirketin en önemli kaynağı olan insanı yönetmek daha büyük önem taşıyor. Kriz
dönemlerinde çalışanlar üzerinde oluşan endişe ve moral bozukluğunu yönetmek
ise yöneticilerin önceliği olmalı… Bu tür dönemlerde yöneticiler, çalışanların
nasıl etkilendiğini analiz etmek, motivasyon ve performansları üzerinde
oluşabilecek olumsuz etkileri en aza indirecek çözümleri üretmek ve uygulamak
durumunda.Kriz ortamında şirketler ve dolayısıyla ile çalışanlar için plan
yapabilmek oldukça zorlaşır. Bu durum da onların işleri hakkında kontrol
duygusunu kaybetmelerine yol açabilir. İşsiz kalma tehlikesi ile karşı karşıya
kaldıklarında umutsuzluğa kapılmaları kaçınılmazdır. İşlerini kaybetmeseler
bile bu ihtimal onların üzerinde uzun bir dönem etkili olabilir ve motivasyon
düşer. Kriz dönemlerindeki motivasyon düşüklüğü çalışanlarda kendilerinde
kandırılmışlık ve ihanete uğramışlık duygularını da ön plana çıkarıyor. İş
arkadaşlığı güvenilmez rakipliğe dönüşüyor ve zaman zaman yöneticilere karşı
öfke duyguları görülebiliyor.Krizler nedeniyle çalışanların bir bölümünün işten
uzaklaştırılması durumunda, işine devam edenler üzerinde yapılan bir araştırma,
çalışanların motivasyonları, şirkete bağlılıkları, geleceğe ilişkin
beklentileri gibi konularda olumsuz duyguların hakim olduğunu gösteriyor.Tüm bu
sonuçları göz önüne alındığında, şirket yöneticilerine, kriz dönemlerinde
çalışanlarının motivasyonunu üst düzeyde tutabilmek için etkin politikalar
izlemeleri öneriliyor. Örneğin, kıdemli çalışanlara ve başka bir yerde iş bulma
şansı olmayan çalışanlara öncelik tanınabilir. Yeni koşullar nedeniyle
çalışanların özel hayatlarında karşılaşabilecekleri sorunlara önem vermek de
önemli… Bütün bu süreçte yöneticinin, içtenlik, paylaşım, dürüstlük ve insana
verilen değer gibi kavramları vurgulaması da öne çıkan bir etken. Çünkü
çalışanlar için en büyük kayıp haksızlığa ve ihanete uğrama duygusu...Bu tür
dönemlerin berberinde getirdiği durgunluk, gelişim adına bir fırsat olarak
değerlendirilebilir. Eğitim programlarına ağırlık verilerek çalışanların
kişisel ve mesleki gelişimlerine katkıda bulunarak, daha fazla sosyal aktivite
ortamı yaratarak moral ve dayanışma duygularını desteklemek mümkün.
Çalışanların işe gelirken kendilerini iyi hissedecekleri bir çalışma ortamı
yaratmak, ekip çalışmasını desteklemek, çalışanların aileleriyle birlikte katılabilecekleri
sosyal aktiviteler düzenlemek gibi uygulamalar, bu tür dönemlerde
başvurulabilecek motivasyon yöntemleri arasında öne çıkıyor.Motivasyon araçları
ile birlikte yöneticinin davranış modeli de çalışan üzerinde çok etkili. Bu
nedenle yönetici çalışanları ile ilişkilerinde davranışlarını motive edici
şekilde biçimlendirmeli. Bu davranış biçimleri şu şekilde olabilir:* Şirket
yöneticileri, çalışanlarına destek vererek sürekli iletişim içinde olmalı.*
Şirketin vizyon, amaç ve hedefleri çalışanlara iyi aktarılmalı ve çalışanlarla
paylaşılmalı. Böylece çalışanlar şirketin bir parçası olduklarını
hissedeceklerdir.* Daha önceden belirlenen etkinlikler, anlaşmalar, eğitimler
mümkün olduğunca iptal edilmemeli. Bu tutum çalışanlara hayat devam ediyor
mesajı verir.* Çeşitli durum senaryoları hazırlanarak çalışanlarla paylaşılmalı.*
Çalışanlara karşı duyarlı davranılmalı, hissedilen kaygı ve endişeler mümkün
olduğunca onlara yansıtılmamalı.
Kaynak: KobiFinans 21. Sayıwww.kobifinans.com.tr/tr/dergi
