İş hayatındaki en önemli kavramlar arasında patronlar veya yöneticilerin olduğunu biliyoruz. Çünkü bir şirketin başarılı olmasındaki en önemli etkenlerden bir tanesi o şirketin patronu veya yöneticisinin işini iyi yapmasıdır. Yani bu kişinin, iyi bir patron ve başarılı bir yönetici olması gerekmektedir. Elbette, diğer unsurların da önemi vardır. Ama bir şirket bütünüyle başarılı olsa bile, kötü bir yönetici tarafından idare edildiğinde önünde sonunda çuvallayacaktır. Tıpkı kötü bir makinist tarafından idare edilen tren gibi! Şirketin yönü de patronun çevirdiği tarafa doğru gidecektir. Öte yandan, başarılı bir patron tarafından yönetilen şirketler ise her ne kadar kötü donanıma sahip olsalar da belirlenen hedefe önünde sonunda varacaklardır. İşte bu nedenlerden dolayı, patron veya yöneticilerin başına eklenecek sıfatlar hepimiz için kritik önem taşımaktadır.
Başarılı mı başarısız mı, iyi mi yoksa kötü mü? Bir patronun hangi sıfatla anılacağı hem şirket hem çalışanlar hem müşteriler hem de patronun kendisi için belirleyici faktördür diyebiliriz. İyi bir yönetici; şirketinin, çalışanlarının, müşterilerinin, iş ortaklarının yanı sıra kendisini de mutlu eder. Kötü patronlar ise iyi olanlarının tam tersi yönde hareket eder. Çalışanların işlerinden nefret etmesine neden olur, insanlarda kötü izlenim bırakır ve şirketini başarısızlık uçurumundan aşağıya doğru sürüklerler. İşin kötüsü çoğu patron, kötü olduğunun farkında bile değildir. İşte bu nedenle pek çok çalışan işine nefret ederek gitmektedir. Çünkü başınızda kötü bir yönetici varsa belki de hayatınızın işi olan meslekten soğur, hatta geri dönüşü olmayan bir şekilde o işi yapmaktan vazgeçersiniz. Oysaki bunun tek sorumlusu başınızdaki kötü yöneticidir.
Tıpkı kötü bir matematik öğretmenin gazabına uğrayarak hayatı boyunca matematikten nefret eden bir öğrenci gibi! Sonuçta öyle ya da böyle, bugün sizler için kötü patron veya yöneticilerde görülmesi beklenen özelliklerden oluşan bir liste hazırladım. Bu listenin hem işinden nefret eden çalışanlar hem de “iyi” bir yönetici olmak isteyen patronlar için faydalı olmasını umut ediyorum.
İşte kötü bir patron veya yöneticinin özellikleri:
Motive Kaynakları Korkudur!
Herhangi Bir Başarısızlık Karşısında Takımı Suçlu Tutar
İşini Doğru Düzgün Yapmaz, Hatta Hiç Çalışmazlar!
Kendilerininkinden Başka Hiç Kimsenin Düşüncesini Önemsemezler!
Rehberlik Etmezler
Nadiren İletişim Kurar, Onda da Çalışanlarına Hakaret Ederler
Takım Arkadaşlarına Adeta Kötü Bir “Kaynana” Gibi Davranırlar!
Belirli Bir Hedefleri Yoktur!
Takım Ruhunun Ne Demek Olduğunu Bilmezler!
Takımlarının Nefes Almadan Çalışmalarını İsterler ama Karşılığını Vermek İstemezler!
Çalışanlarına Acil Durumlarda İzin Hakkı Tanımazlar!
Çalışanlar Arasında Olumsuz Bir Rekabet Ortamı Yaratırlar!
Çalışanlarına Karşı Dengesiz Davranır ve Kişiye Göre Konuşurlar!
Söz Verip Tutmazlar!
Çalışanlarına Parayla Satın Alınan Birer Köle Gibi Davranırlar!
Kötü bir patron çalışanlarını korkutarak motive etmeye çalışır. Bu davranışının kendisine fayda değil de zarar verdiğini anlayamaz. Atıyorum; A kişisine işini iyi yapmazsa, performansını yükseltmezse onu işten çıkartacağını, maaşına zam yapmayacağını, tatilini iptal edeceğini ve benzeri şeyler söyleyerek onu tehdit eder. Oysaki kötü patron bu şekilde çalışanını motive değil demotive etmiş olur.
Kötü patronlar, herhangi bir başarı karşısında takımlarını övmenin gereksiz olduğunu düşünürler. Çünkü işi onlar yapmıştır. Yani başarı bir tek onlara aittir. Ancak başarısızlıklarla karşı karşıya gelindiğinde ise kendilerini bu olumsuz durumun dışında tutarak, sadece çalışanları suçlarlar. Sonuçta başaramayanlar onlardır. İşte bu tutum, kötü patronların en itici özelliklerinden bir tanesidir.
Kötü patronlar, tembellik yapmayı severler. Gün boyu koltuklarında oturur, arkadaşlarıyla konuşur, misafirlerini ağırlar, arada bir ortalıkta gezinir, sonra da ortadan kaybolurlar. Yani tam anlamıyla çalışanlarına patronluk taslarlar. Oysaki iyi bir yöneticinin çalışanlarına örnek olmak için disiplinli bir şekilde çalışması, iş için çaba harcaması, bir çalışandan çok daha fazla emek sarf etmesi gerekmektedir. Yoksa çalışanlar “adam kendi işi için çalışmıyor, ben niye kendimi parçalayayım?” diye düşünür ve motivelerini kaybederler.
Onlar için varsa yoksa kendi fikirleridir. Her zaman her şeyin en iyisini bildiklerini zanneder ve hatasını gözüne soksanız bile bunu görmezden gelirler. Çalışanlarına hiçbir konu hakkında öneri yapmadıklarını söylemiyorum bile. Öneriyi bırakın, takımlarından herhangi biri gaflete düşüp de bir fikir öne sürmeye kalkışsa lafı kişinin ağzına tıkar, söylediğine söylemediğine pişman eder.
Kötü bir patron veya yönetici, takımı için rehberlik yapmaktan baya baya kaçınır. Oysaki çalışanın yol göstericisi patrondan başka kimse değildir. Onlar ise bu işi ya başkalarının üzerine yıkar ya da çalışanı kendi dertleriyle baş başa bırakmayı tercih eder. İşçi değil mi, parasını vermiyor musunuz, o zaman kendi kendilerinin rehberi de olsunlar değil mi?
Kötü yöneticilerin ortak özelliklerinden biri de takımıyla iletişimden kaçınmasıdır. Sanırım, bu şekilde onlarla içli dışlı olmamış ve çalışan-patron sınırını korumuş oluyorlar. Tabii, kendi fikirlerine göre! Yani çalışanlarla iletişim kurmamayı tercih ediyorlar. Konuştuklarında ise ağızlarından çıkan kaba ve suçlayıcı sözlerle çalışanlarına hakaret etmeyi tercih ediyorlar. İyisi mi onlar hiç konuşmasınlar!
Yani onlara sürekli ne yapmaları gerektiğini söylerler. Yapılan hiçbir işi beğenmez ve ortaya çıkan her sorunda çalışanların karşısında bitiverirler. İşini çok iyi yapan bir çalışan dahi olsa da onlara kolay kolay yaranılmaz. Anlayacağınız kötü bir patrona veya yöneticiye ağzınızda kuş tutsanız dahi yaranamazsınız.
Kötü yöneticilerin belirli bir hedefe ve iş stratejisine sahip oldukları söylenemez. Onarın çoğu sadece para kazanmak derdiyle işlerini yürütürler. Çalışanlarının da belirlenen düzene göre hareket etmelerini ve alışılmış yöntemlerin dışına çıkmamalarını isterler. Oysaki bu onları başarıya değil de başarısızlığa sürükleyecek en hatalı davranışlardan bir tanesidir.
Onların lügatlerinde takım ruhu diye bir söz öbeğine yer yoktur. Bunu çalışanlarına kesin ve net olarak hissettirirler. Başarılı bir iş hayatı için takım çalışmasının ne kadar önemli olduğunu anlamazlar. Sizin de tahmin ettiğiniz gibi hem kendilerini hem de çalışanlarını başarısızlığa mahkum ederler.
Kötü patron veya yöneticiler, kendisinden başka herkesin nefes bile almadan çalışması için uğraşır. Takımlarının molalarından kısar, tatil günlerinden çalar ve fazla mesai yaptırmaktan çekinmezler. Ama iş ücret vermeye geldiğinde, ceplerinde akrep varmış gibi davranırlar. Onlar her zaman piyasanın altında ücret vermeyi, prim ve ikramiye gibi çalışanların motivelerini arttıracak şeyler yapmamayı kendilerine huy edinmişlerdir. Oysaki iyi bir patron, kendini çalışanın yerine koyarak hak ettiği ücret neyse her zaman onu vermeye çalışmaktadır.
Hastalık, ailevi problemler ya da herhangi başka bir sebep onlar için önemli değildir. Yani bir çalışanının herhangi bir sorunu olması hiçbir şekilde onların derdi değildir. Kötü bir patron veya yönetici, hiçbir zaman izin verme taraftarı olmaz. Hatta evde yatak döşek yatacak durumda olsanız bile, bu onları bağlamaz diyebilirim.
Takım ruhu oluşturmak yerine, çalışanlar arasında saçma sapan bir rekabet ortamı yaratmayı tercih ederler. Bu şekilde çalışanların motivasyonunu arttıracaklarını ve daha fazla çalışmak için uğraşacaklarını düşünerek büyük bir hata yaparlar. Oysaki çalışanlar arasında olumsuz bir rekabet ortamı yaratmanın şirket için tamamen negatif etkileri olacaktır. Atıyorum; A kişisi kendisinden daha başarılı olan B kişisine karşı içten içe öfke duyacak, B kişisi ise A kişisinin bir gün başarılı olacağı korkusuyla hiçbir konuda yardımcı olmak istemeyecektir.
Kötü patronların ve yöneticilerin bir diğer özelliği ise çalışanlarına karşı dengesiz davranmaları ve onlara karşı sergiledikleri ayrımcı tutumdur. Örneğin; bir gün çalışanlarına karşı iyi olurlar, bir diğer gün ise adeta Hulk’a dönüşürler. Bu dengesiz tutumları karşısında çalışanlar nasıl davranacaklarını bilemezler. Ortada patlamaya hazır bir bomba gibi gezerler. Ayrıca onlar, takımlarındaki belli başlı kişilere karşı farklı davranırlarken; diğerlerine karşı çok daha sert bir yaklaşım içinde olurlar. Çünkü bu belli başlı kimseler; patronlarını her zaman pohpohlayan, kendisine hakaret edilse bile “gözünün çapağını yiyim agam” demeyi bir borç bilen kişilerdir. İşte sadece bu nedenlerden dolayı bile bir yöneticiyi “kötü” olarak tanımlayabilirsiniz.
Kötü patronlar veya yöneticilerde görülmesi beklenen bir diğer özellik ise verdikleri sözleri tutmamalarıdır. Atıyorum, şu işi yap maaşına zam yapacağım derler; ama dediklerini hiçbir zaman yapmazlar. Ya da birine terfi alacağı sözünü verirler, ama o kişi aylar boyunca aynı pozisyonda kalmaya devam eder. Bu yönetici tipi, lafa gelince bol keseden atar; ama iş icraata geldiğinde hiçbir numaraları yoktur.
Bir yöneticiyi kötü olarak tanımlamanıza neden olan özellikler arasında onların çalışanlarına karşı benimsediği saygısız ve umursamaz yaklaşımları da vardır. Yani bu kişiler için çalışanlar, parasını verip iş yaptıracağınız birer işçiden başka hiçbir şey ifade etmemektedir. Onlar herhangi bir çalışanını kaybetmekten korkmaz, “biri gider biri gelir” felsefesiyle hareket etmekten çekinmezler. Sonuçta, işe ihtiyacı olan binlerce kişi var değil mi? O masada oturanın Ahmet ya da Mehmet olması, kötü patronlar için bir şey değiştirmeyecektir. İşte kişiye saygı duymanın ne demek olduğunu bilmeyen bu yöneticiler, kendilerini başarısızlığa mahkum ettiklerinin farkında bile değillerdir.
